Η βία μεταξύ εφήβων στη χώρα μας αυξάνεται, με σοκαριστικά βίντεο από περιστατικά ξυλοδαρμού να κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα. Η ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος κα. Στέλλα Ζαχαράτου τονίζει τη σημασία των κοινωνικών μέσων στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς των νέων.
Τα περιστατικά βίας μεταξύ εφήβων έχουν αυξηθεί ανησυχητικά, με πολλά από αυτά να αναρτώνται στα social media, δημιουργώντας ανησυχία στους γονείς και ανασφάλεια στους εφήβους. Το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί οι αυτόπτες μάρτυρες παραμένουν αμέτοχοι και δεν βοηθούν τα θύματα.
Στις 24 Σεπτεμβρίου, δημοσιεύτηκαν δύο βίντεο με βίαιες επιθέσεις μεταξύ ανήλικων κοριτσιών. Το πρώτο δείχνει την κακοποίηση μιας 14χρονης στη Γλυφάδα από τρεις συνομήλικες, ενώ περισσότεροι από 20 άνθρωποι παρακολουθούν χωρίς να παρέμβουν. Στο δεύτερο βίντεο, δύο μαθήτριες σε Γυμνάσιο στην Κρήτη πιάνονται στα χέρια, με πολλούς συμμαθητές να γελούν και άλλους να καταγράφουν με τα κινητά τους.
Εκτός από τη σφοδρότητα των επιθέσεων, σοκάρει και η αδράνεια των παρευρισκομένων. Αν και η βία αυτή είναι πλέον πραγματικότητα και στη χώρα μας, οι αντιδράσεις των μαρτύρων αποκαλύπτουν μια ανησυχητική τάση: είτε παρακολουθούν αδιάφοροι είτε καταγράφουν το συμβάν για να το δημοσιοποιήσουν αργότερα. Γιατί κανείς δεν επεμβαίνει για να βοηθήσει το θύμα;
Μια προφανής, αν και απλοϊκή, εξήγηση μπορεί να είναι ο φόβος αντίκτυπου από τους επιτιθέμενους. Ωστόσο, οι παρευρισκόμενοι φαίνεται να μένουν απαθείς, χωρίς να ζητούν βοήθεια. Η διάδοση των social media και η επιθυμία των εφήβων να δημοσιοποιούν τέτοια περιστατικά ενδέχεται να ενισχύει την παθητικότητα αυτή.
Η επιρροή των κοινωνικών δικτύων στη συμπεριφορά των εφήβων
Η κα. Στέλλα Ζαχαράτου υπογραμμίζει ότι τα social media επηρεάζουν σημαντικά τη συμπεριφορά των εφήβων. Καθημερινά εκτιθέμεθα σε πληροφορίες για βίαιες συγκρούσεις, γεγονός που μας ανησυχεί. Φαίνεται ότι οι έφηβοι που συμμετέχουν σε αυτά τα περιστατικά χρησιμοποιούν τα social media είτε ως νταήδες είτε ως παρατηρητές, αναρτώντας σχετικά βίντεο για likes και αναγνώριση από τους συνομηλίκους.
Οι μελέτες δείχνουν ότι η τακτική χρήση των social media μπορεί να οδηγήσει κάποιους νέους, κυρίως ευάλωτους, σε μίμηση βίαιων συμπεριφορών που παρακολουθούν.
Τα social media δεν είναι η μοναδική αιτία για την αύξηση της βίας, αλλά λειτουργούν ως ενισχυτικός παράγοντας, κυρίως για παιδιά που είναι μοναχικά ή ανασφαλή.
Η κοινωνική πίεση και ο ανταγωνισμός για προβολή
Η κα. Ζαχαράτου αναφέρει ότι τα social media είναι και ένας χώρος ανταγωνισμού για την απήχηση. Οι έφηβοι επιδιώκουν να δείχνουν εντυπωσιακά στιγμιότυπα για να κερδίσουν δημοτικότητα, γεγονός που μπορεί να τους ενθαρρύνει να καταγράφουν περιστατικά βίας αντί να βοηθούν. Αυτή η πίεση για κοινωνική αποδοχή καθιστά τη βία αποδεκτή.
Ορισμένοι έφηβοι μπορεί να υιοθετήσουν επιθετικές συμπεριφορές που παρακολουθούν, με τα αγόρια να επηρεάζονται περισσότερο από βίαιες εικόνες.
Οι νέοι χρησιμοποιούν τα social media όχι μόνο για επικοινωνία, αλλά και για να ανταγωνίζονται στην αποδοχή και τη δημοτικότητα. Οι πιο εσωστρεφείς νέοι μπορούν να ακολουθήσουν πιο κοινωνικούς συνομηλίκους. Δεν πρέπει να θεωρούμε τα social media ως τη μοναδική αιτία, αλλά αναδεικνύουν και ενισχύουν υπάρχοντα προβλήματα.
Το ζήτημα της βίας μεταξύ των εφήβων αντικατοπτρίζει σοβαρές κοινωνικές και οικογενειακές αλλαγές. Είναι αναγκαίο η κοινωνία να αναλάβει δράση για την αντιμετώπισή της, με συνεργασία γονέων και σχολείων. Η σωστή ενημέρωση για τη χρήση της τεχνολογίας και οι υποστηρικτικές σχέσεις με τους γονείς μπορούν να περιορίσουν τις επιρροές.
Δυστυχώς, οι έφηβοι συχνά νιώθουν μόνοι και αβοήθητοι. Είναι ευθύνη μας να δημιουργήσουμε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον και να επανασυνδεθούμε ουσιαστικά μαζί τους.
Στέλλα Γ. Ζαχαράτου
Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια MSc
Κάτοχος Άδειας Ασκήσεως Επαγγέλματος Ψυχολόγου
Πτυχιούχος Κρατικού Βρετανικού Πανεπιστημίου Canterbury University UK
Μεταπτυχιακή εκπαίδευση και κλινική & ψυχοθεραπευτική εξειδίκευση στην
Παιδοψυχολογία & στη Γνωσιακή – Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία (CBT)
https://stellazaharatou.com/
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
