Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί ένα σύνθετο και πολυπαραγοντικό φαινόμενο που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Πρόκειται για μια μορφή κακοποίησης που λαμβάνει χώρα μέσα στην οικογενειακή μονάδα και μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους, όπως σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική, οικονομική και συναισθηματική βία. Η κατανόηση αυτού του φαινομένου απαιτεί μια πολυδιάστατη προσέγγιση που συνδυάζει την ψυχολογία, την κοινωνιολογία και τη δημόσια υγεία.
Ορισμός και Μορφές Ενδοοικογενειακής Βίας
Η ενδοοικογενειακή βία περιλαμβάνει οποιαδήποτε συμπεριφορά ή πράξη που στοχεύει στον έλεγχο, την κυριαρχία ή τη βλάβη ενός μέλους της οικογένειας από άλλο μέλος. Οι κύριες μορφές είναι:
- Σωματική Βία: Χτυπήματα, σπρωξίματα, τραυματισμοί.
- Ψυχολογική Βία: Υποτίμηση, απειλές, εκφοβισμός.
- Σεξουαλική Βία: Εξαναγκασμός σε σεξουαλικές πράξεις.
- Οικονομική Βία: Έλεγχος οικονομικών πόρων, αποκλεισμός από εργασία.
- Συναισθηματική Βία: Χειραγώγηση, απομόνωση.
Στατιστικά Στοιχεία
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ, 2023), περίπου το 30% των γυναικών παγκοσμίως έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία από τον σύντροφό τους. Στην Ελλάδα, μια πρόσφατη έρευνα του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ, 2022) αποκάλυψε ότι το 1 στις 4 γυναίκες έχει υπάρξει θύμα ενδοοικογενειακής βίας.
Ωστόσο, η βία δεν περιορίζεται στις γυναίκες· άνδρες, παιδιά και ηλικιωμένοι μπορούν επίσης να είναι θύματα.
Αίτια Ενδοοικογενειακής Βίας
Η ενδοοικογενειακή βία προκαλείται από την αλληλεπίδραση βιολογικών, ψυχολογικών, κοινωνικών και πολιτισμικών παραγόντων. Οι κυριότεροι περιλαμβάνουν:
- Παραβατικότητα και Τραύμα στην Παιδική Ηλικία: Όσοι μεγάλωσαν σε περιβάλλον βίας έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπαράγουν τη συμπεριφορά.
- Ψυχικές Διαταραχές: Καταθλιπτικά επεισόδια, αγχώδεις διαταραχές και διαταραχές ελέγχου θυμού.
- Αλκοόλ και Ναρκωτικά: Η χρήση ουσιών συχνά αυξάνει την επιθετικότητα.
- Πολιτισμικά Στερεότυπα: Οι παραδοσιακοί ρόλοι φύλου μπορούν να ενισχύσουν ανισότητες και εξουσιαστικές συμπεριφορές.
Συνέπειες της Ενδοοικογενειακής Βίας
- Ψυχολογικές Συνέπειες: Κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD).
- Σωματική Υγεία: Χρόνιοι πόνοι, τραυματισμοί, αυτοκτονικές σκέψεις.
- Κοινωνικές Επιπτώσεις: Απομόνωση, απώλεια εργασίας, υποβάθμιση κοινωνικής ζωής.
- Επιπτώσεις στα Παιδιά: Τα παιδιά-μάρτυρες βίας συχνά παρουσιάζουν προβλήματα συμπεριφοράς, μαθησιακές δυσκολίες και χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Παρεμβάσεις και Θεραπευτικές Προσεγγίσεις
Η ενδοοικογενειακή βία απαιτεί ολιστικές και διατομεακές παρεμβάσεις. Κάποιες προσεγγίσεις περιλαμβάνουν:
- Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία: Τόσο για τα θύματα όσο και για τους θύτες, ψυχοθεραπευτικές μέθοδοι, όπως η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT), μπορούν να προσφέρουν εργαλεία αντιμετώπισης.
- Νομική Προστασία: Εφαρμογή νομοθεσίας για την προστασία των θυμάτων.
- Υποστήριξη από Κέντρα Κακοποιημένων Γυναικών: Παροχή ασφαλών καταφυγίων και κοινωνικής βοήθειας.
- Πρόληψη μέσω Εκπαίδευσης: Ευαισθητοποίηση για την ισότητα των φύλων, την αποδοχή και τη διαχείριση συγκρούσεων.
Νεότερες Επιστημονικές Έρευνες
- Meta-Analysis on Domestic Violence Interventions (2023): Έρευνα από το Journal of Interpersonal Violence ανέδειξε ότι τα προγράμματα εκπαίδευσης θυμάτων μειώνουν τα ποσοστά υποτροπής.
- Psychological Effects of Witnessing Violence in Childhood (2023): Δημοσιεύτηκε στο American Journal of Psychiatry και έδειξε ότι η έγκαιρη παρέμβαση στα παιδιά-μάρτυρες μειώνει τις πιθανότητες μελλοντικής επιθετικότητας.
- Cultural and Socioeconomic Factors (2022): Μελέτη από το European Journal of Criminology τόνισε τη σημασία πολιτικών ισότητας για τη μείωση της ενδοοικογενειακής βίας.
Η ενδοοικογενειακή βία δεν είναι μόνο προσωπικό αλλά και κοινωνικό πρόβλημα. Απαιτείται συνεργασία μεταξύ κυβερνητικών οργανισμών, ΜΚΟ, ψυχολόγων και της κοινωνίας για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση των περιστατικών και την υποστήριξη των θυμάτων.
Για συμβουλές και υποστήριξη: Επικοινωνήστε με γραμμές βοήθειας ή συμβουλευθείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας.
Στέλλα Γ. Ζαχαράτου
Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια MSc
Κάτοχος Άδειας Ασκήσεως Επαγγέλματος Ψυχολόγου
Πτυχιούχος Κρατικού Βρετανικού Πανεπιστημίου Canterbury University UK
Μεταπτυχιακή εκπαίδευση και κλινική & ψυχοθεραπευτική εξειδίκευση στην
Παιδοψυχολογία & στη Γνωσιακή – Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία (CBT)
https://stellazaharatou.com/
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
