Όταν πίσω από αυτή τη συμπεριφορά του παιδιού κρύβονται διάφοροι λόγοι.
Συμπτώματα & Αντιμετώπιση
Μια νέα σχολική χρονιά έχει ήδη ξεκινήσει και οι γονείς καλούνται να διαχειριστούν και να αντιμετωπίσουν τυχόν δυσκολίες προσαρμογής που θα προκύψουν στο παιδί. Όταν το παιδί σε τακτική βάση αρνείται να πάει στο σχολειό και επίσης παρουσιάζονται διαφορά προβλήματα όταν επιβάλλεται να παραμείνει στο σχολικό χώρο, είναι από τις πλέον δύσκολες καταστάσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν στην καθημερινότητα τους γονείς και εκπαιδευτικοί. Στο παρελθόν ονομαζόταν σχολική φοβία ωστόσο στις μέρες μας είναι πλέον παραδεκτό ότι πίσω από την σχολική άρνηση ενδέχεται να κρύβονται επιπρόσθετοι λόγοι και όχι απαραίτητα ο φόβος.
Συνάμα, συμβάντα που συνέβησαν εντός της οικογένεια συνήθως επιδρούν στην εμφάνιση σχολικής άρνησης, παραδείγματος χάριν: αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος, διαζύγιο γονέων, θάνατος αγαπημένου προσώπου, αλλαγή τόπου κατοικίας κ.α. Σχολική άρνηση παρουσιάζουν επίσης παιδιά τα οποία έχουν υποστεί σχολικό εκφοβισμό από ένα ή περισσότερα παιδιά συστηματικά. Η συγκεκριμένη διαταραχή παρουσιάζεται σε άνοδο τα τελευταία έτη πιθανότερα λόγω της πίεσης που ασκείται από το σχολικό και το οικογενειακό περιβάλλον προς το παιδί. Έρευνες εκτιμούν ότι παρουσιάζει εμφάνιση σε ποσοστό 1-5% των παιδιών σχολικής ηλικίας, επηρεάζοντας κυρίως, πρωτότοκα τέκνα, μοναχοπαίδια και τα παιδιά που κατέχουν την τελευταία σειρά γέννησης .
Τα αρχικά στάδια της άρνησης…
Το παιδί εκφράζει παράπονα για την καθημερινή του προσέλευση στο σχολείο, συνήθως δεν ετοιμάζεται έγκαιρα, κάνει αδικαιολόγητες απουσίες π.χ. την ώρα της γυμναστικής, όταν έχει τεστ, ή σε εκδηλώσεις ζητάει να επιστρέψει σπίτι, άλλοτε χάνεται η πρώτη ώρα και γενικά παρατηρείται υπερβολική ανησυχία του παιδιού κατά την παραμονή του στο σχολείο, ζητά τους γονείς του και εκφράζει με κλάματα την επιθυμία επιστροφής στο σπίτι. Σε περίπτωση που παρατηρήσετε κάποιο από τα παραπάνω προειδοποιητικά σημάδια σε διάρκεια χρόνου, καλό θα ήταν να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό, πριν το πρόβλημα γενικευτεί.
Ποιες ενέργειες μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Κρίνεται αναγκαίο να επιστρέψει το παιδί άμεσα στον σχολικό χώρο, διότι όσο υπάρχει αποχή τόσο η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται . Η επάνοδος του στο σχολειό ωστόσο θα πρέπει να μεθοδευτεί σωστά. Σε περιπτώσεις μεμονωμένες που ο γονέας υποχωρεί και δεν επιστρέφει το παιδί στο σχολείο καλό θα ήταν να μην υπάρχει επιβράβευση γι΄ αυτήν την συμπεριφορά. Η υπερπροστατευτική συμπεριφορά των γονέων θα πρέπει να περιοριστεί καθώς ενδέχεται να δημιουργεί δυσφορία στο παιδί, καλό θα ήταν αντ΄ αυτής να δοθεί πρωτοβουλία για πράξεις. Προσπαθήστε να μετριάσετε τυχόν συγκρούσεις και άγχος στο οικογενειακό περιβάλλον, καθώς επίσης προσπαθήστε να ανοιχτείτε σε φίλους περισσότερο και να κοινωνικοποιηθείτε. Επίπεδα άγχους ή κατάθλιψης μπορεί να υποκρύπτονται μέσω της σχολικής άρνησης για τον λόγο αυτό καλό θα ήταν να επισκεφτείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας προκειμένου να αξιολογηθούν και να αντιμετωπιστούν. Κρίνεται απαραίτητο ωστόσο και οι ίδιοι οι γονείς να ακολουθήσουν τις συμβουλές του ειδικού και να ενημερώσουν με τη σειρά τους τους εκπαιδευτικούς οι οποίοι έχουν στενή επαφή με το παιδί.
Σε ακραίες περιπτώσεις όπου παρατηρούνται πολύ έντονα συμπτώματα ενδέχεται να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή. Ο ρυθμός εξέλιξης της σχολικής άρνησης που παρουσιάζει το παιδί εξαρτάται από την δυναμική των οικογενειακών συγκρούσεων καθώς και από τα ψυχοπαθολογικά στοιχεία που ενδεχομένως παρουσιάζει. Αξίζει να αναφερθεί το γεγονός ότι σε ποσοστό 30-50% των παραπάνω περιπτώσεων υπάρχει ευνοϊκή εξέλιξη που αφορά το σχολικό περιβάλλον καθώς και την εξωσχολική ζωή του παιδιού. Σε ποσοστό 30% παρουσιάζονται δυσκολίες και παραμονή της άρνησης ωστόσο υπάρχει ικανοποιητική κοινωνική ένταξη και τέλος ποσοστό 20-30% δυστυχώς έχουν δυσμενή εξέλιξη καθώς παραμένει η σχολική άρνηση κυρίως λόγω ύπαρξης διαφόρων συμπτωμάτων που προκαλούν δυσκολίες αξιοσημείωτες στην κοινωνική προσαρμογή του παιδιού.
Στέλλα Γ. Ζαχαράτου
Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια MSc
Πτυχιούχος Κρατικού Βρετανικού Πανεπιστημίου Canterbury University UK
Μεταπτυχιακή εκπαίδευση και κλινική & ψυχοθεραπευτική εξειδίκευση στην
Παιδοψυχολογία & στη Γνωσιακή – Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία (CBT)
https://www.zaharatoustella.gr/
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
